Дабы положить начало фольклорного корпуса палеоазиатских народов, выкладываю чукотский миф о происхождении одного из родов.
Ювъэрэмкын
Энмэн. Мэмръэпэльын ӈэвысӄэт нъэнӄэтӄин ӄликэтык. Нинивӄин ӈээкык ытлыгэ:
– А’мын э’тки тыпэлӄэтык, а’мын ӄъэликэтги.
Ӈээккэтэ ивнин:
– Ӄырым, ӄырым мъэликэтык.
– И’ам?
– Миӈкыри ыныкит тръэликэты, гымнин вагыргын э’тки, ӄырым!
Ытлыгын иквъи:
– Эйъым, опопы ынӈэ ӈутку атвака, миӈкыри ӄитги.
Ивыркын ӈэвысӄэт:
– Ии, мачынан ӄырым, ванэван ӄлявылеты мытэгъэӈык.
– Гээй, миӈкыри тыпэлӄэтыркын гым, миӈкыри-ым ритыӈ?
– Ынан эвыт миӈкыри.
– Тагам, тынпааквыт рывэтгаватык, опопы раӄылӄылегыт. Миӈкыри ӄэквэтги. Ӄэйвэ итык амгынан вальэгыт. Чит-ым лыгэн гыныкы. Опопы игыт ӈутку ярачыко рэйылӄэты, эргатык опопы ӄэквэтги. Миӈкыри рычимгъувкы тылваквыт, чит гыныкы лыгэн. Тагам, тыплыткуквыт рывэтгаватык.
Ӈэвысӄэт иквъи:
– Ии, раӄылӄылегым. Миӈкыри э’квырга этлы ӄлявылеты ванэван мытэгъеӈык.
Ытлыгын иквъи:
– Тагам, ӄыйылӄэтги, эргатык инъэ еп ӄэквэтги.
Тэргатгъэ ӈээкык. Паагъэ тэргатык:
– Ии, мачынан ӈэвысӄэтигым, мачынан!
Йылӄэтгъэт. Ытлыгын йылӄэтгъи. Ванэван ӈэвысӄэт ныйылӄэтын. Эвыр йылӄэтгъи ытлыгын, мэрынрэ ӄутгъи ӈэвысӄэт, ӈытогъэ ныкитэ. Тэючгын йытонэн. Нивӄин ӈэвысӄэт:
– Опопы миӈкыри митык. А’мын-ым, ӄырым мывъигъэк! Ытлыгын иквъи, вэчьым трэвъигъэ.
Йытонэн эвич, йъэнкы рытрилнин. Нэмэ ойпыткогъэ, нэмэ ӄол эвич йытонэн, рырыткунин. Нивӄин ӈэвысӄэт:
– Ӈотӄэн ръэнут? Ӈотӄэн юэ’ю, ӈотӄэн мэмылен рыннылгын.
Нэмэ ойпынэн – рыркэн рыннылгын. Иквъи:
– Игыр ӈотӄэн мэчынкы, ынӄэнат ювъэт.
Чама ӄол нэмэ йытонэн – эвын пипиӄылгин нэлгын. Рыкылвэннин, иквъи:
– Мэчынкы.
Нэмэ ӄол тэючгын эйминнин, йытонэн – эвын ӄорэн рыннылгын. Нэмэ ӄол эйминнин эвичгын, нымэйыӈӄин эвичгын. Эвын ынкэчыку йытонэн вивит ръэвин чама ы’ттъым ныппылюӄин – ымыльо ръэвин. Плыткугъи. Рэгъи ралкогты. Кэртэ йытонэнат, плекыт нилгыӄинэт, лилит нилгыӄинэт, тэнуйгын, къэли. Нэмэ ӄутгъи, нэмэ ӄол тэючгын йытонэн, уккэнчи куквэн. Ӈытогъэ. Йымнэн куквэн, чычыпгъэ тытлык. Гитэнин ӈаргынэн, иквъи:
– Йыӄӄайъым ӈаргынэн, мэлмэл, нытэӈӄин ӈаргынэн.
Йъилгын ининигъи, йыӄӄайъым ныкитэ, наӄам ӄынур ы’лё ныӄэргатӄэн. Эквэтгъи, ытлыгин ы’твъэт йъонэн, ӈилгын эйминнин. Ӄол и’нныпъи, ӄол тэвэнаӈ, иквъи:
– Мэчынкы ӈотӄэнат трэнрыӈынэт.
Э’ӄопы лылепыткугъи, иквъи:
– Ӈотӄэн гымнин ытлыгын, ытля. Ытръэч-ым ытля яйвачгыргын.
Тэргатгъэ. Ӄутгъи, иквъи:
– А’мын-ым, мачгымнан раӄылӄылегым, миӈкыри ытлыгэ энанраӄылӄыляквъэ. Тагам, мэквэтгъэк ӈаанӄэн. Гымнин тылян нытэӈӄин, миӈкыри мэлмэл.
Эквэтгъи чейвэ. Пыкиргъи Кэныпэк, иквъи:
– Киткит э’тки ӈотӄэн нутэсӄын. Опопы рымагтэты мылеркын.
Увэлек пыкиргъи: ытръэч ыннэн яраӈы, ӄырымэн яраӈы, ӄлегран. Ӄытгъи ныкитэ. Рэгъи. Кыпчытконэн. Ынпыӈэв у’рэквъи:
– Мэӈин?
– Гым.
– Микигыт?
– Мэмръэпэльигым.
– Ээй, эви гыыт, эви авалёмкыльэгыт ытлыгэ рывэтгаватык; э’ткийгыт ӈэвысӄэтигыт.
Ынпыӈэв айыӈкогъэ. У’вэӄуч рилюнин:
– Ръэнут?
– Ӈэвысӄэт етгъи, мэмръэпэльын.
– Ныръэӄин?
Ӈэвъэнэ ивнин:
– Эви гынан гэмо вальын ытлыгэ рывэтгаатык аалёмкыльэн?
Ӄлявыл иквъи:
– Тагам!
Ынкы ӈэвъэн иквъи:
– Опопы тэкичгын ӄыйылгын.
Ӄлявыл иквъи:
– Ныӄамэтвагъан.
Ӄамэтвагъэ киткит. Ивнин ынпыначга:
– Тагам, мэчынкы. Нъэнӄэйгыт ӄликэтык. Тагам, миӈкыри ӄэквэтги.
Ӈэвысӄэт иквъи:
– Ии, тынторкын.
Нэмэ эквэтгъи. Нылеӄин, нивӄин:
– Миӈкыри, э’ми нымным, миӈкы варкын тэгнымным; чамъам трэльуӈын. Гымнан э’ткиӈэ, а’мын ӈот аалёмкыльэгым рывэтгаатык. Ӄымэл гымнан тычимгъуркын нымэльэв. А’мын-ым мачынан ӈаргын трэвъигъэ, Элягты чейвык.
Пыкиргъи нутэк Уутэк. Ынкы лылепыткугъи, иквъи:
– А’мын ӈотӄэн нытэӈӄин нутэсӄын, ӄэйвэ нычьууӄин, мачынан.
Мэчынкы нутэнут Уутэн. Тыттэгъи, рывиривнин имыт. Йытонэн эвич, ралянтаннэн. Эвын мэмылен, рыркэн рытын. Чимгъугъи, иквъи:
– Ръэнут мытэйкын?
Аӈӄачормэты ӄытгъи. Мэмылен ымыльэты рытын пиринин. Илкымъетгъи, ринтынин аӈӄачормэты. Мэмыл нымкыӄин аӈӄачормык тэйкынин, рытрилнин. Йыръэннин чыгагыӈын, нивӄин:
– Ӈотӄэн ӄырымэн ръэнут, рыркэн чыгайыткынык агнон.
Чымӄык ринтынин мэмлеты, иквъи:
– Ӈотӄэн ымыльо тынинтын – рыркы. Тагам тыплыткугъэн: мэмыл тытэйкыгъэн, рыркы тытэйкын.
Тыттэтгъи, выквэн, мылгин ӄлеграт тэйкынинэт. Аӈӄачормэты чейвыткугъи, эйминнин выквылгын, кэгрилчыку эйминин выквылгын, иквъи:
– Ӈотӄэн таӈӄлявыл, ӈотӄэн ӈэвъэн.
Нэмэ иквъи:
– Миӈкыри уйӈэ ӈотӄэн энымкэ, уйӈэ аӄлявылка. Ӈотӄэнат гэӈэвъэнэ, ыннэн ӈинӄэй, ыннэн ӈээккэӄэй, нарамӈылёӈынат.
Ӄутти нэмэ тэйкынинэт. Ӄол нымэйыӈӄин выквылгын, нэмэ ӄол рытрилнин, иквъи:
– Нэрмэӄинэт ӄлявылтэ ӈотӄэнат.
Нэмэ иквъи:
– Мэчынкы ӈинӄэгти, ӄлявылтэ тытэйкынэт, ынан евъев, нымкыӄин ратомгатгъа. Тагам, тури тыплыткутык.
Эквэтгъи мэмръэпэӈэвысӄэт амноӈэты Ээтваамэты. Ынкы выквыт гэтэйкылинэт: нилгыӄин, нувӄин, ачьыквын, ууквын. Гэтэйкылин ӄораӈы, нымкыӄин гэтэйкылин ӄораӈы. Ивнин ӈэвысӄэтэ:
– Ӈотӄэн ӄораӈы тыплыткугъэн. Тагам, тыпэлягыт. Гынин инэгынритыльын ӄлявыл ынан ратомгатгъа.
Умкуттин яраӈы тэйкынин, эйпынин въэе. Пылыткунин, нэмэ ӄутти эйминнинэт выквыт, чимгъугъи иквъи:
– Ӄлявыл тытэйкыркын чавчывано.
Ӈирэӄ рытрилнинэт выквыт: ӄол ӈэвъэну, ӄол ы’вэӄучу. Нэмэ ӄутти эйминнинэт выквыт. Ивнинэт:
– Гыт ӈинӄэю ӄитги. Тагам, тыплыткутык. Ынӈин ӄытомгаттык нытэӈъэв. Гым турык энантомгавыльэгым. Э’ткиӈигым ӈэвысӄэтигым. Тагам, ӄырэтык.
Ёнэнат ярачыко. Ивнин ӄлявыл:
– Эргатык рэгъеквъэ, рэчеӈыттэты, ръэнут раалёмӈын. Ӄолё нымкыӄин ӄораӈы ръэйӈэгъэ. Тагам ӄыйылӄэтгытык.
Эквэтгъи аӈӄачормэты. Въэгчыку яраӄай тэйкынин, йылӄэтгъи. Еп эргыръока инъэ ӄлявылтэ гэӈэвъэнэ ӈытогъат. Иквъэт:
– Э’ми ынпыӈэвӄэй мургин, э’ми мургин эпэӄэй? Китаӄун мынылӄырирын.
Ӈэвысӄэт мэмръэпэльын гэгъевлин. Ӄытлыги ытлён ӄэглынангэт пэлӄэтгъи. Ӈэвысӄэт иквъи:
– Гаа, ӈотӄэн мургин эпэӄэй.
Ӄлявыл иквъи:
– Ӈотӄэн, тагам, мынрагтымык.
– Игии, – эпэӄэй иквъи.
– А’м, ӄылӄутги.
Эпэӄэй ӄутгъи. Эйминнин, ярагты рырагтаннэн. Пыкиргъэт тытлык, ивнин ӄлявыля:
– Како мэлмэл, аныӄун ӄыгитэгын аӈӄы. Ръэнут аӈӄачормык?
Лылепыткугъи эпэӄэй, иквъи:
– Ӄырымэн ръэнут, тургин тэйӈэтлыӄыл – мэмыл.
Ӄлявыл иквъи:
– Аныӄун, колё ръэнут э’йӈэркын: гы-гы-гы, гы-гы-гы. Ръэнут э’йӈэркын?
Эпэӄэй иквъи:
– Тургин тэйӈэтлыӄыл, ӄырым ӄыгытъэтгытык, мэмыля, рырката, тэкичгэ раӄамэтваркынэнтык ӄонпы. Тагам мынӄамэтвамык.
Ӄлявыля пынлёгъэ:
– Рэӄэ?
Эпэӄэй иквъи:
– Ӈотӄэн и’нныпъи гымнин ытлыгын. Ӄынрыгын, ӄытэгрэтги аӈӄачормэты, мэмыл ӈотӄэната и’нныпъитэ ӄытэгрэтгын.
Лыгэн мэмыл аӈӄачормык нымкыӄин. Ӄол ӄлявыля тэгрынин, тиӈунин, левтык и’нныпъитэ тымнэн, имтинин, рагтыгъэ. Эпэӄэйынэ ивнин:
– Тагам, ынӄэн ӄынчимэквын мэмыл.
– Ии, мынчимэквъэн.
Иквъи эпэӄэй:
– Тагам, ӄувитык. Евъев, кукэӈы мытэйкын.
Выквэн кукэӈы тэйкынин. Увигъи ӈэвысӄэт. Ититгъэт. Ӄамэтвагъат. Пылыткугъэт. Эпэӄэй ӄутгъи, тэвэнаӈ эйминнин, ивнин ӄлявыл:
– Ӈотӄэн тэвэнаӈ гымыкытлыгин. Тагам мынынтомык.
Уттин тэйкынин ы’твыӄэй, ивнин:
– Вай ынӈин вальын ӄытэйкыгын. Рэплыткуӈын-ым ы’твъэт, ӄытэгрэтги.
Ӄлявыля пылыткунин уттин ы’твъэт. Ивнин эпэӄэйынэ:
– Виин ы’твъэт ӄынумкэквын, пойгын ӄытэйкыгын.
Ӄлявыл иквъи:
– Тыплыткугъэн.
Эпэӄэй иквъи:
– Тагам, ӄэквэтги аӈӄачормэты.
Аӈӄачормык пыкиргъи ӄлявыл. Ытлён аӈӄачормык рыркы колё нымкыӄин чыгайыткынык. Нычимгъуӄин ӄлявыл:
– Миӈкыри мынмыгъан, тайылгавыркын! Миӈкыри колё ӄулильэтыркын.
Иквъи:
– А’мына’тав!
Тынпынэн, тымнэн, рычимэвнин, рывэнӈынин, рэпалгын йыннин, имтинин ярагты. Ивнин эпэӄэй, ивнин:
– Вай рэпалгын тырэтгъэн.
Эпэӄэй иквъи:
– А’мын ынӈин, ынӈин ӄынмыркын. Ынӄэн рэпалгын ы’твык ӄыйпатгын. Рэплыткуӈын, ынӈинъытвэ нэнэнэт рэмэйӈэнӈыт. Ынӈин ӄъытвыткуркынитык, рыркы ы’твэ ӄынмыркынэткы, чама пойга; чама мэмыл и’нныпъитэ ӄытэгрыркыниткы. Ынӄэн тургин тэйӈэт ынӈин вальын. Евъев, ынан нэнэнэт рэмкэнӈыт. Энмэн, тури яалегты рэтэйӈэнӈытык нымэльэв. Тагам, тыплыткутык. Ралгэтаӈычьыӈӈонтык.
Этъоӄааӄын пыкиргъи чавчыв. Пынлёгъэ:
– Э’ми эпэӄэй аӈӄальэн?
Ӄлявыл иквъи:
– А’мын мургин эпэӄэй колё ныгыттэпӄин. Вэрин-ым тури томгаттык.
Чавчыв иквъи:
– Тагам, эпэӄэйигыт, ӄылкутги. Тагам, морыкы мынылӄынмык.
Эйминнин эпэӄэй, рырагтаннэн. Эмтэма эпэӄэй, ӄлявыля нинивӄин:
– Аныӄун, мургин ранмычгэн колё ӄората гэйыръэтлин.
Эпэӄэйынэ ивнин:
– Ынӈин ратваӈӈонтык.
Пыкиргъэт ярак. Ӄлявыля ивнин:
– Ӈотӄэн эпэӄэй тырэтгъэн.
Ӄлявыля ӈэвъэн ивнин:
– Тагам, ӄайколятгэ, илгынэлгэ ӄайколятгэ. Тагам, ныӄамэтвагъан ӄоратъоля, ыпалга, ӄымлята, кымкыма.
Эпэӄэйынэ ивнин ӄлявыл:
– А’мын вэлынкыӄун. Евъев, тури яалегты рэтэӈычьэнӈытык, нэнэнэт тургинэт рэлгимкэнӈыт. Гым мэмръэпэльигым, аалёмкыльэгым рывэтгаатык, ынӄэн тури нытэӈъэв гымыкагты ватык. Тагам ынӈин тури.
Ытлён, колё эпэӄэй нытэӈӄин. Игыт аӈӄальэн рыркы, мэмыл ытлён нымкыӄин. Чимгъугъи ытлыгын Мэмръэпэльин:
– Э’ми ӈээкык?
Ӈэвъэн ивнин:
– Кита, мынъёпатын, миӈкы въигъи.
Элек нытваӄэн.
– Ы’твэ мынэквэнмык эргатык.
Эргатык мэлмэл. Эквэтгъэт ы’твэ. Увэлек пыкиргъэт. Увэлекин ӄлявыл иквъи, ӈэвъэн ивнин:
– Ытлыгын пыкиргъи.
Тэгрэтгъэт Увэлекин ӄлявыл гэӈэвъэнэ аӈӄачормэты. Мэмръэпэльэ ӄлявыля пынлёнэн:
– Ванэван мургин ӈээкык ӄыльугын?
Увэлекин ӄлявыл иквъи:
– Агаа, эээ, ӄэйвэ! Ытръэч ӈутку ӄамэтвагъэ. Ынӄоръым гымнан тиквъэн: «А’мын, тури э’тки», аалёмкыльэн рывэтгаатык. Ӈаанӄэн рымагтэты гэквэтлин. Тагам, энмэч ӄэквэтги.
Мэмръэпэльин ӄлявыл Утэк пыкиргъи, иквъи:
– Э’ми ӈэвысӄэт, гымнин ӈээкык гатымӈэвлен?
Утэкин ӄлявыл иквъи ӈэвъэн ивнин:
– Тиквъэк, вай ӈотӄэн ытлыгын.
Утэльэ ивнин ынпыначгын:
– Ӈотӄэн мургин эпэӄэй. Ӈутку нытваӄэн.
Мэмръэпэльин ӄлявыл иквъи:
– Кита, э’ми гымнин ӈээкык, кита мыльугъэн.
Утэкин ӄлявыл иквъи:
– Иги, тагам ярагты мынылӄынмык.
Тыттэтгъэт. Мэмръэпэльэ ӄлявыля льунин ӈээкык, ивнин:
– А’мын гыт ӈутку гэнымыльуйгыт!
Ӈээкэтэ ивнин:
– Ии, гымнан, эмъэткиӈэ, нымным гэтэйкылин. Ӄэглынангэт нымэльэв нычимгъуйгым, чит гынан ӄлявылеты нинэйылигыт. Гымнан эмъэткиӈэ, гым э’ткиӈигым, миӈкыри нъэнӄэтигым ӄлявылеты. Тагам, гымыграгты ӄылӄытги.
Ытлыгэ ивнин:
– Миӈкы гынин ярат?
Ӈээкык иквъи:
– Эмнуӈкы, тагам, мынылӄынмык.
Пыкиргъэт. Иквъи ӈээкык, ярак пыкирык:
– Како гымнин э’ӄэтлыгын етгъи, мытив раӄылӄылегым. Тагам, ныӄамэтванат. Эчьыльын ӄораӈы ӄынмыгыткы. Имыръэнут ы’ннугъэн: кымыл чама кымкык ы’ннугъэн, чама ыннээн.
Ӈээккэтэ ивнин ытлыгын:
– Колё нымэльэв ӄамэтватык.
Ытлыгын иквъи:
– А’мын ӈутку мынынъэл.
Ӈээккэтэ ивнин:
– Ии, ӈутку ӄынъэлги.
Ӈээккэтэ ивнин:
– А’мын колё пэлӄэтгъи. А’мын опопы ӄыпэлӄэтги.
Чавчыв ивнин эпэӄэйынэ:
– Тагам, гымнин ытлыгын ныпэлӄэтгъэн.
Мэмръэпэльын ытлыгын иквъи:
– А’мын ӄырым!
Вэнлыги ӈээккэтэ ивнин:
– Ӄыпэлӄэтги. Иа’м, ытлыгигыт, а’тӄэӈэты гинэнӈивигыт? Опопы ванэван ӄывалёмгэ, ытлыгигыт? Тивыркынигыт, ӄыпэлӄэтги! Тагам, опопы миквыт, ӄывъиги!
Ытлыгын иквъи:
– Ии, опопы мывъигъэк.
Ӈээкык иквъи:
– Миӈкыри ыныкит тъывъигъэк гым, гыыт, ытлыгигыт, а’тӄэвма нъыпэлӄэтын. Игыт нытэӈъэв рэвъигъэ. Имыръэнут раяаӈын: рыркатъол, тэкичгын, мэмылытъол, ӄоратъол; ытлыгигыт, эвыр рэвъигъэ, нымкыкин гымнин ӄлявыл, гыргол нэримтигыт, нотагты. Ынӈэ айылгавка, вэнвэты мачынан ӄывъиги. Ынӄэн гым чит ӈаргын въэнвы нинэнӈивигыт. Игыт тагам ӄывъиги.
Чавчыват, аӈӄальыт ивнинэт:
– Тагам, ӈилгын ӄинэйылгытык.
Найпатын гыргол ӄыекий ӈилгин. Ӈээккэтэ ивнин:
– Тагам, пэлгэпы ӄилгэтгыткы.
Нилгэтгъэн. Ӈээккэтэ ивнинэт:
– Туук!
Нэтинугъэн. Илгиӄэтгъи, гэвъилин ынпыначгын. Ӈээккэтэ ивнинэт ӄлявылтэ:
– Тагам, нэквэтгъэн нотагты. Ымыльо аӈӄальэн ӄлявыл, э’птэ чавчывэн ӄлявыл, ымыльо нэквэтгъэн.
Ӈээкык иквъи:
– Гымнин ытлыгын э’тӄиӈ, э’тки. Ӄората орвыткынык ӄынкылвэтгыткы.
Ытлён эквэтгъи. Пыкиргъэт нутэк. Ынкы нэтрилгъэн нутэсӄык. Ымыӈ ӄорат, яаёт, нанмынат ынкы нутэк, нэнчимэвынэт, нэлгыт ӈирэӄ ӄорэн нэгтынэт. Ӈээкык иквъи:
– Тагам, мынэквэнмык ярагты, мынпэлягъан.
Напэлягъан. Ӈээкык иквъи:
– Ытръэч гымнин ытлыгын а’мын въигъи.
Эргатык иквъи ӈээкык:
– А’мын тыпэлӄэтык. Опопын ымыӈ гым мывъигъэк. Мэчынкы тури ымыльо аӈӄальэн, чавчывэн. Гымнан гэтэйкылин ымыльо нымэльэв. Тагам, гымнинэт тайкыёторэ, имыръэнут мыннугъэн: мэмылытъол, рыркатъол, ӄоратъол. Ымыльо ӄлявыл, ӈэвысӄэт, ымыльо ныӄамэтванат, чеэкэй мынӄамэтвамык.
Аӈӄальэн, чавчывэн ӄлявылтэ иквъэт:
– А’мын како, эпэӄэй въиркын, еп этэӈычьэткэ!
Иквъи эпэӄэй:
– Мэчынкы. Тагам, ӈилгын ӄоро!
Ынан чинит ӈилгый пыпаннэн пэлгэты. Эпэӄэй иквъи:
– Эвыт трэвъигъэ, лыгэн ытлыгэты нотагты ӄинэнльэтэтгытык. Ӄырымэнайгым чавчаваӈавэгым, ӄырымэнайгым. Вэлет ытлыгын ӄырымэн чавчыв, ӄората нотагты гъэмэтлин. Ынкъам гым аӈӄальа ӄлявыля нотагты ы’нъэмэтгым. Чама чавчывата ӄэйвэ ӄлявыля ы’нъэмэтгым нотагты.
Э’мэтэ нэнтыгъэн ӄлявыля, ванэван ӄората, ванэван ыттъэ, амӄлявыля нъэмэтын. Пылыткугъэт, рагтыгъат. Пыкиргъэт ярак аӈӄальэн ымыӈ чавчывэн ӄлявыл. Ӈирэӄ нотайпы пыкирык ярак гивлинэт, гавэтгавленат, гивлинэт:
– Ӈотӄэн Уутэн нымным чит уйӈэ аӄлявылкыльэн; како ӄэтэв мэмръэпэльин эпэӄэй – мургин энантомгавыльын. Игыт яалегты амтаӈычьатгыргын. Колё игыт Уутэн мэйӈэтыркын, игыт яалегты ӄлявыл мыкэтыркын, нытэӈъэв игыт ваӈӈогъэт. Уйӈэ э’ӄэкэ. Имыръэнут гэтэйкылин эпэкэйынэ: ӄораӈы, рыркы, мэмыл, имыръэнут гэтэйкылин эпэӄэйынэ.
Ымыӈ игыр ынӄэн нымным Уутэн варкын, айгысӄыӈӄачагты Миткулик рымагты. Ювъэрэмкыт, уутэльыт, ынӄо гатомгатлен рамкычгын. Чымкык лымынкыри гэквэтлинэт: чавчывагты, ӄутти аӈӄальэты. Ымыӈ Увэлек игыт варкыт яатынарат ёвъарамкэпы: Ыттъувйинти, Мыткувлек игыр варкыт, ыргин ытлыгын Уутэльын, ювъэрэмкин ымыӈ. Нэнэк – Ювъэрэмкин яалтынарат. Ытръэч.